วันจันทร์ที่ 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553



หนังปราโมทัยโรงเรียนชุมชนบ้านน้ำปลีก

หนังปราโมทัย จังหวัดอำนาจเจริญ และจังหวัดใกล้เคียงเรียก "หนังบักตื้อ" หรือ "หนังปลัดตื้อ" สันนิฐานว่าหนังปราโมทัยนำมาจากหนังตะลุงของภาคใต้ เพราะว่ารูปร่างลักษณะของปลัดตื้อคล้าบกันกับ เท่ง หัวหน้าทีมตลกของหนังตะลุงภาตใต้ อุปกรณ์การแสดงก็คล้ายกันมาก ปราโมทัย มาจากคำว่า ปราโมทย์ แปลว่า ยินดี ปลื้มใจ ความบันเทิงใจ แตนส่วนมากนิยมเรียนว่า หนังปราโมทัย ไม่ทราบได้ว่าได้นำหนังตะลุงของภาคใต้มาเมื่อ พ.ศ. ใด แต่พอสอบถามจากผู้เฒ่าผู้แก่และปรมาจารย์ผู้เล่นหนังปราโมทัยได้ข้อมูล จาก พ.ศ. 2480 เป็นต้นมา ซึ่งเป็นที่มาของหนังปราโมทัยคณะนำปลีกบันเทิงศิลป์ โรงเรียนชุมชนบ้านนำปลีกเห็นคุณค่าของศิลปะพื้นบ้านที่สมควรให้คนรุ่งหลังได้สืบทอด จึงได้นำนักเรียนเข้าร่วมอบรมร่วมกับศูนย์วัฒนธรรมตำบลนำปลีกเพื่อสืบทอดศิลปะพื้นบ้าน โดยจัดฐานการเรียนรู้เป็นสี่ฐาน คือ ฐานการประดิษฐ์หุ่นเชิดหนังปราโมทัย ฐานการพากย์ ฐานดนตรีประกอบ และฐานเชิดตัวหนัง จนนักเรียนสามารถแสดงสู่สายตาประชาชนได้ และมีความภาตภูมิใจที่มีส่วนได้ร่วมสืบสานศิลปะพื้นบ้านให้คงอยู่คู่กับบ้านนำปลีกตลอดไป

การแสดงหนังปราโมทัย มีอยู่ 2 อย่างคือ

1. หนังปราโมทัยเรื่อง รามเกียรติ์ บทร้อง บทพากย์ บทเจรจา ตามต้นฉบับ โดยย่อตัดตอนมาจาก ฉบับหอสมุดแห่งชาติที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงนิพนธ์ไว้ เริ่มแสดงจากตอนพระรามออกบวชเป็นต้นไป ซึ่งคณะอาจารย์ คำหมาย บ้านโนนแคน อำเภอหัวตะพาน แสดง

2. หนังปราโมทัยลำ เรื่องจำปา สี่ต้น (สี่กุมาร) ซึ่งมีบทพากย์ บทร้อง บทเจรจา เป็นกลอนลำตามแบบของหมอลำเรื่อง ในช่วงนั้น มีคณะบ้านอีเป๋แสดง

พ.ศ. 2500 ได้มีภาพยนต์เข้ามาฉายในงานประเพณีมากขึ้น ทำให้หนังปราโมทัยไม่ได้รับความนิยม มีงานน้อยลง จนในที่สุดก็หยุดไป

พ.ศ.2519 นายธงชัย งอกงาม ได้พาทีมชาวบ้านดงบัง ตำบลนำปลีก อำเภอเมือง จังหวัดอำนาจเจริญ ได้ฟื้นฟูการแสดงหนังปราโมทัยโดยใช้ชื่อคณะว่า "40 ดีกรี" ปรากฎว่ามีผู้จ้างไปแสดงในงานมากพอสมควร เพราะไม่ได้ดูมานาน คงมีเทศบาลเมืองอุบลราชธานีอนุรักษ์หนังปราโมทัย โดยให้คณะ ฟ. บันเทิง แสดงในงานปีใหม่ ณ ทุ่งศรีเมืองทุกปี คณะ "40 ดีกรี"ได้รับการถ่ายทอดวิชาศิลปะการแสดงจากอาจารย์ ผาด บ้างโต่งต้น อำเภอหัวตะพาน ซึ่งทานเป็นผู้หนึ่งที่สังกัดทีมงานปราโมทัย จากคณะอาจารย์คำหมาย บ้านโนนแคน อาจารย์ธงชัย งอกงาม ได้นำเอาประสบการณ์ที่ได้ชมจากคณะ ฟ. บันเทิง ที่อุบลราชธานีมาประยุกต์ใช้แสดงด้วย

ปัจจุบันนายทองหลาง ขันติโคตร ได้ชักชวนอาจารย์ธงชัย งอกงาม นายวิจิต ดอกไม้ นายศิริ งอกงาม นายอุทิศ สันตะวงศ์ มาร่วมงานทีมหนังปราโมทัย คณะนำปลีกบันเทิงศิลป์ โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่ออนุรักษ์หนังปราโมทัยให้เป็นมรดกของบ้านนำปลีก โดยได้เข้าร่วมกับศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดอำนาจเจริญและเทศบาลนำปลีกจัดโครงการอบรมหนังปราโมทัยเข้าสู้สถานศึกษาเพื่อให้นักเรียนได้ร่วมสืบสานศิลปะ ประเพณีของบ้านนำปลีกสืบต่อไป

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น